شاخص‌ بورس چیست و بیانگر چیست؟

شاخص‌ بورس چیست؟

احتمالا شما هم تا حالا از افراد مختلف یا در شبکه های اجتماعی و حتی در صدا و سیما و دیگر رسانه ها در مورد شاخص بورس شنیده اید که گفته می شود شاخص بورس امروز این مقدار واحد رشد یا این تعداد سقوط کرد و به طبع همه کسانی که در بورس سهام دارند از افزایش این مقدار خوشحال و برعکس در صورت افت ناراحت می شوند. پس حتما به خودتان فکر کرده اید این شاخص بورس که همه از آن صحبت می کنند چیست؟ میزان افزایش و کاهش شاخص بورس چه اهمیتی دارد؟ یا به طور کلی چرا این شاخص نوسان می کند. بنابراین به همین سبب در این مقاله درباره شاخص‌های بورس و انواع آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

 شاخص چیست؟

شاخص در مفهوم کلی معیاری که بر اساس آن می‌تونیم چیزی رو تشخیص بدیم. در بورس هم شاخص ها در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آن ها وضعیت گذشته و حال بورس از جنبه‌های مختلف ارزیابی و حتی روند آینده بورس را پیش ‌بینی کرد بنابراین با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص‌ بورس در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند نوسانات شاخص سهام برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت هستند. شاخص‌های بورس انواع مختلفی دارد که هر یک وضعیت بورس از جنبه خاصی نشان می دهند بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص کل بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشد در ادامه شاخص‌ کل بورس را به شما معرفی می کنیم.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل که به شاخص قیمت معروف است و در بعضی اوقات آن را بازده نقدی نیز می گویند نشان دهند سطح کلی یا به عبارتی سطح عام قیمت و سود سهام شرکت‌های می باشد که در بورس پذیرفته شده اند. به بیان ساده تر تغییراتی که در این شاخص رخ می دهد همان میانگین میزان بازدهی سرمایه افرادی است که در بورس سرمایه گذاری کرده اند. لازم است در این خصوص مقداری توضیح دهیم تا کامل موضوع را درک کنید. بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس از دو طریق بدست می آید اول: دریافت سود نقدی سالیانه و دوم : تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه‌گذاری.

 برای مثال یک شخص را در نظر بگیرید که می خواهد سهام شرکتی را خریداری کند به عنوان نمونه او سهام شرکت فولاد اصفهان را در اول سال با قیمت دویست تومان می خرد حال اگر سهام این شرکت که شخص در آن سرمایه گذاری کرده است در پایان سال جاری نود تومان ارزش آن بالا برود و شرکت فولاد هم در آخر سال ده تومان به عنوان سود نقدی به ازای هر سهم به سهامداران خود پرداخت کند. این شخص در مجموع صد تومان را به خاطر فروش سهم این شرکت و پرداخت و سود نقدی آن به دست می آورد و بنابراین بازدهی سرمایه این سهام‌دار در آخر سال مساوی با پنجاه درصد است. چون سرمایه فرد از دویست تومان به سیصد تومان افزایش پیدا کرده است.

در واقع میانگین بازدهی بورس نشان دهنده تغییرات شاخص کل است. بنابراین اگر مثلاً این شاخص در آغاز سال با بیست هزار واحد شروع شود و در پایان همان سال افزایش واحد داشته باشد و این میزان به سی هزار برسد. به این معنی خواهد بود که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمت سهام شرکت‌ها و تقسیم سود نقدی بین سرمایه‌گذاران در آن سال پنجاه درصد بوده است .

میزان رشد شاخص در طول سال برابر است با

 میزان شاخص در ابتدای سال (بیست هزار) × پنجاه درصد = ده هزار.

اطلاعات مربوط به انواع شاخص‌ بورس به صورت لحظه‌ای در پایگاه اطلاع‌رسانی بورس اوراق بهادار تهران به نشانیwww.irbourse.com و پایگاه اطلاع ‌رسانی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی www.tsetmc.com قابل‌مشاهده است .

بیشتر بدانید: سهام بورس چیست؟

نکاتی در مورد شاخص بورس و شاخص کل

 شاخص‌ بورس معیاری می باشد که بررسی نوسانات آن‌ می‌تواند به آگاهی سرمایه‌گذاران از وضعیت گذشته و پیش‌بینی روند آینده بورس کمک زیادی کند.

 شاخص کل نشان دهنده میانگین سود سهام همه شرکت‌ها و یا به عبارت دیگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

به دلیل این ‌که شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی کلی شرکت‌ها در بورس است افزایش یا کاهش آن حتما به معنی سودآوری یا زیان سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نخواهد بود.

 سرمایه‌گذاران می‌توانند با تشکیل سبد متنوعی از سهام شرکت‌های مختلف بازدهی سهام خود را به متوسط بازدهی کل بورس یا شاخص کل نزدیک کنند

اهمیت شاخص بورس

نتایج روزانه شاخص بورس بازار سهام شاید محبوب ترین و قابل توجه ترین رقم در کل دنیای سرمایه گذاری و امور مالی باشد. Dow Jones Industrial Average (DJIA) که احتمالاً شناخته شده ترین و پرکاربردترین شاخص بورس در جهان است ، از 30 شرکت بزرگ تجارت ایالات متحده تشکیل شده است. بسیاری از سرمایه گذاران از شاخص های بازار برای مدیریت سبد سرمایه گذاری خود و پیگیری بازارهای مالی استفاده می کنند. شاخص ها عمیقاً در تجارت مدیریت سرمایه گذاری ادغام شده اند و صندوق ها از آنها به عنوان معیارهایی برای مقایسه عملکرد استفاده می کنند.

شاخص ها به عنوان معیارهایی برای اهداف مختلف در بازارهای مالی عمل می کنند.سرمایه گذاران همچنین می توانند از عملکرد و مقادیر معیار برای دنبال کردن سرمایه گذاری بر اساس هر بخش استفاده کنند. برخی از سرمایه گذاران ممکن است میزان سرمایه گذاری خود را بر اساس بازده یا بازده مورد انتظار از بخشهای خاص متنوع کنند.

علت نوسانات شاخص بورس چیست؟

شناسایی عوامل خاصی که بر بازار تأثیر می گذارند و باعث نوسانات شاخص بورس می شوند دشوار است. بورس اوراق بهادار یک سیستم پیچیده و بهم پیوسته از سرمایه گذاران بزرگ و کوچک است که تصمیمات ناهماهنگی در مورد انواع بسیار زیادی از سرمایه گذاری ها می گیرند. به اصطلاح "بازار" موجودی زنده نیست. در عوض ، سیستمی برای ارزشهای جمعی شرکتهای منفرد است. اصول اساسی اقتصادی وجود دارد که می تواند به توضیح هرگونه نوسانات شاخص بورس کمک کند. بعضی از این موارد عبارتند از:

1- عرضه و تقاضا

در اقتصاد بازار، هر حرکت قیمتی را می توان با تفاوت موقتی بین آنچه ارائه دهندگان عرضه می کنند و خواسته های مصرف کنندگان توضیح داد. به همین دلیل است که اقتصاددانان می گویند بازارها به سمت تعادل گرایش دارند ، جایی که عرضه با تقاضا برابر است. اما این شرایط و مفهوم چگونه باعث نوسان شاخص بورس می شود؟ عرضه میزان سهامی است که مردم می خواهند بفروشند و تقاضا نیز سهامی است که مردم می خواهند خریداری کنند.

اگر تعداد خریداران بیشتر از فروشندگان باشد (تقاضای بیشتر)، خریداران قیمت سهام را افزایش می دهند تا فروشندگان را فریب دهند تا از شر آنها خلاص شوند. برعکس، تعداد بیشتری از فروشندگان قیمت سهام را کاهش می دهند و امیدوارند خریداران را ترغیب به خرید کنند.

به طور جداگانه ، ابزارهای حمایتی مانند سهام و اوراق قرضه به عملکرد نهاد صادر کننده (تجارت یا دولت) وابسته هستند و احتمالاً ارزیابی ارزش بیشتری از واحد تجاری در آینده (سهام) یا بازپرداخت بدهی های خود (اوراق قرضه) وجود دارد.

اما سوالی دیگر چه چیزی باعث ایجاد خریدار یا فروشنده بیشتر می شود؟

اطمینان به ثبات سرمایه گذاری های آینده در خرید و فروش سهام و در کل صعود یا نزول بازارها نقش بسزایی دارد. در صورت اطمینان از افزایش ارزش سهام در آینده، سرمایه گذاران به احتمال زیاد سهام زیادی را خریداری می کنند. حال اگر برعکس باشد و دلیلی وجود داشته باشد که نشان دهد که در آینده بازار سقوط می کند یا با کاهش ارزش مواجه می شود یا عملکرد سهام ضعیف عمل می کند، اغلب سرمایه گذاران بیشتر از خرید به دنبال فروش هستند. رویدادهایی که بر اعتماد سرمایه گذار تأثیر می گذارند عبارتند از:

•  جنگ یا درگیری های دیگر
• نگرانی در مورد تورم یا تورم
• سیاست مالی و پولی دولت
• تغییرات فنی
• بلایای طبیعی / نوسانات شدید هوا
• داده های عملکرد شرکت ها یا دولت

به عنوان مثال، بیشترین کاهش یک روزه در تاریخ میانگین صنعتی داوجونز (DJIA) در 16 مارس 2020 اتفاق افتاد. بازار 324.89 واحد خود را "از دست داد" (معامله شد)، تقریبا 12٪ از ارزش آن در یک روز کاهش یافت. این حرکت به بیماری همه گیر کووید 19 نسبت داده می شود که باعث ایجاد عدم اطمینان زیادی در مورد آینده می شود. بنابراین، فروشندگان بازار بسیار بیشتر از خریداران بودند.

همچنین اعتقاد بر این است که نرخ بهره در ارزیابی هر سهام یا اوراق بهادار نقش مهمی دارد. دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد و برخی بحث ها درباره مهمترین آنها وجود دارد. اول ، نرخ بهره بر میزان سرمایه گذاران ، بانک ها ، مشاغل و دولت ها برای استقراض تأثیر می گذارد، بنابراین بر میزان هزینه شده در اقتصاد تأثیر می گذارد. علاوه بر این، افزایش نرخ بهره برخی از سرمایه گذاری های "ایمن تر" را به گزینه جذاب تری برای سهام تبدیل می کند.

2-درآمد و سودآوری

یکی از عوامل اساسی که بر نوسانات شاخص بورس تأثیر می گذارد، سلامت عمومی شرکت های سازنده بورس است. طبق نظر کارشناسان و متخصصان حوزه بورس ، دو شاخص سهام در سطح شرکت که بر حرکتهای بازار سهام تأثیر می گذارد، سود هر سهم و نسبت قیمت به سود است. سود هر سهم به کل مبلغ بدست آمده تقسیم بر تعداد کل سهام مانده سهام عادی است. نسبت قیمت به درآمد که معمولاً به آن نسبت PE گفته می شود، به قیمت بازار سهام در مقایسه با سود هر سهم اشاره دارد. افزایش سود هر سهم و گسترش نسبت PE معمولاً منجر به افزایش قیمت سهام می شود که باعث نوسان بازار بورس به سمت بالا می شود.

3- اخبار

بورس اوراق بهادار به عنوان یک بازار احساسی تمایل دارد که به راحتی تحت تأثیر اخبار قرار دارد. بورس در مورد خوب یا بد بودن خبر واکنش نشان می دهد. این بازار به اخباری که مستقیماً به بازارهای مالی مربوط می شود، مانند اعلام نرخ بهره بالاتر توسط بانک مرکزی واکنش نشان می دهد، اما همچنین به اخباری که به طور غیر مستقیم بر بازارهای مالی تأثیر می گذارد، مانند اخبار مربوط به جنگ قریب الوقوع، انتخابات سیاسی، ترس مصرف کننده یا هر چیز دیگری که بسیاری از مردم را تحت تأثیر قرار دهد.

حتما بخوانید: بورس چیست؟ 

4- بازارهای گاو و خرس

وقتی ارزش یک شاخص خاص مانند میانگین صنعتی داو جونز یا ویلشایر 3000 برای مدتی پایدار روند صعودی داشته باشد و در نتیجه حدود 20 درصد سود داشته باشد، گفته می شود بازار سهام در بازار گاو نر است. وقتی ارزش شاخص رو به پایین روند، گفته می شود که این بازار در یک بازار خرس است. عواملی که به چنین نوسانات مداوم بازار سهام کمک می کنند شامل ترکیبی از عرضه و تقاضای اوراق بهادار ، مداخله دولت ، روانشناسی سرمایه گذاران و تغییر در فعالیت اقتصادی است.

5-تحلیل سرمایه گذار

سبک سرمایه گذاری می تواند بسیار متفاوت باشد و بر فروش سهام تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، فرض کنید یک شرکت خاص یک گزارش درآمد ضعیف صادر کند. برخی از دارندگان سهام آن شرکت ممکن است دچار وحشت شوند، سهام خود را بفروشند و قیمت را پایین بیاورند زیرا عرضه بیش از تقاضا است. از طرف دیگر، برخی از سرمایه گذاران ممکن است اخبار بد را موقتی ببینند و فرصتی را برای جمع آوری سهام ارزان پیدا کنند، تا زمانی که ارزش سهام دوباره افزایش یابد.

6-دلالان

کسانی که نه بر اساس ارزش ذاتی یک شرکت بلکه بر اساس برخی معیارهای دیگر خرید و فروش می کنند می توانند قیمت سهام را به حد افراط برسانند. آنها را با سرمایه گذاران که فقط به خرید سهام با تخفیف توجه دارند، در مقابل جهت فروش به مرور ارزش سهام خود را افزایش می دهد.