چگونگی رفع گره معاملاتی و گره معاملاتی چیست؟

برای آنکه بهتر بدانید گره معاملاتی چیست؟ گره معاملاتی در بورس زمانی اتفاق می افتد که سهام طی روزهای گذشته حداقل 4 تا 5 روز با صف خرید یا صف فروش سنگین همراه شود و امکان معامله آن برای سهامداران وجود ندارد. گره معاملاتی در سهام‌های بازار بورس به وجود می‌آید و نمادهای فرابورس به دلیل شماره 1 بودن حجم مبنا، از این مورد جدا هستند. سهام‌های بازار بورس فقط تحت شرایط خاص درگیر گره‌ معاملاتی می‌شوند. سهام شرکت‌های تایید شده در بازار بورس، دارای یک دامنه نوسان مشخص می باشند. سهام شرکت‌ها بر اساس میزان عرضه و تقاضا ممکن است درگیر حالت صف خرید یا صف فروش شوند.در میان آن همه نمادهای بورسی، برخی از سهام‌ها نقدینگی پایین‌تری دارند که به دلیل عرضه و تقاضای پایین در روند معاملات‌شان، قیمت پایانی سهام نسبت به روز قبل تغییری نمی‌کند. اگر این روند ادامه پیدا کند امکان دارد سهام چند روز پشت سرهم درحالت صف خرید یا صف فروش قرار گیرد.

مفهوم گره معاملاتی در بورس چیست؟

به عبارت دیگر در بازار بورس، با توجه به اینکه برای دامنه مجاز نوسان قیمت، محدودیت وجود دارد، احتمال ایجاد صف خرید یا فروش‌های سنگین برای نمادهای معاملاتی با حجم نقدینگی پایین وجود دارد. این امرباعث کند شدن روند معاملات آن ها می شود. در این شرایط با توجه به پایین بودن حجم معاملات و حجم مبنا، قیمت پایانی نسبت به روز قبل تغییر خاصی نخواهد داشت. اگر نماد روی صف‌های خرید یا فروش قفل باشد، گره معاملاتی اتفاق می افتد. به طور کلی این نماد ها شامل دستورالعمل رفع گره معاملاتی می شود.

• گره معاملاتی وضعیتی می باشدکه در آن یک نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف سفارش خرید یا صف فروش، حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌ها با سهام میلیاردی  و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت 5 جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نمی گیرد و یا میزان ثابت معاملات روزانه آن در این دوره کمتر از دو درصد حجم مبنا می باشد.
• کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد
• کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

دامنه نوسان چه نقشی در ایجاد گره معاملاتی دارد؟

به طور کلی اگر سهام یک شرکت بورسی شامل گره معاملاتی شود، بهتر است بر اساس قوانین و تبصره‌های سازمان بورس، نماد مورد نظر مشمول دستور رفع گره معاملاتی شود. در این مراحل سهام مد نظر در روز معاملاتی بعد با دو برابر دامنه نوسان مجاز بازگشایی شده و بعد از کشف قیمت، معاملات آن به صورت عادی در بازار بورس ادامه پیدا خواهد کرد.

به طور مثال:

اگر معاملات یک نماد بورسی به اندازه 10 جلسه معاملات پشت سر هم در سقف قیمتی دامنه نوسان مجاز روز 10 روز به طور مداوم در صف خرید انجام شود، این نماد بورسی مشمول قوانین دستورالعمل رفع گره معاملاتی می شود. بعد از این مرحله سهام مورد نظر در روز معاملاتی بعد با دامنه نوسان دو برابری یعنی 10 درصد، بازگشایی می‌شود، بعد از کشف قیمت، معاملات این سهام به صورت عادی ادامه پیدا خواهد کرد.

رفع گره معاملاتی:

• حداقل 5 روز پشت سر هم معاملات سهام در حداکثر دامنه نوسان مجاز در روز قرار می‌گیرد که باعث شکل‌گیری صف خرید می شود.
• حداقل 5 روز پشت سر هم معاملات سهام در حداقل دامنه نوسان مجاز در روز قرار می‌گیرد که موجب شکل‌گیری صف فروش می شود.
• در شرکت‌هایی با سه میلیارد سهام، حداقل یک برابر حجم مبنا و سایر شرکت‌ها دوبرابر حجم مبنا در حداقل 5 جلسه معاملاتی، به دلیل عدم تقارن قیمت‌ها و تشکیل شدن صف، معامله‌ای صورت نمی‌گیرد.
• سهام هایی که در همچین وضعیتی قرار می‌گیرند به طور معمول کمتر از 5 درصد حجم مبنای خودشان معامله می‌شوند.

مزایا رفع گره معاملاتی:

• باعث روان شدن معاملات سهام و افزایش نقدینگی می‌شود و محدودیتی در خرید یا فروش سهام در قیمت مشخص شده برای سهامداران وجود نخواهد داشت، به طور کلی از قفل شدن سهام جلوگیری می‌کند.
• نظارت دقیق ناظران بازار بر معاملات، باعث می‌شود که از دستکاری در قیمت جلوگیری ‌شود. به این ترتیب مانعی جهت ضرر سهامداران خرد می باشد.

معایب رفع گره معاملاتی:

زمانی که سهام شما با صف فروش روبرو می شود برای رفع گره معاملاتی، ما محدوده‌ای برای قیمت قائل نیستیم و طبیعتا با فشار فروشی که با آن رو به رو هستیم، قیمت سهام با افت شدید را تجربه خواهد کرد. این موضوع باعث ضرر و اعتراض سهامدارن خرد می شود.

گره معاملاتی توسط چه کسی تشخیص داده می‌شود؟

گره معاملاتی از طریق ناظر بازار سازمان تشخیص داده می‌شود. نکته‌ای که در این میان قابل توجه می باشد، این است که گاهی وقت ها برخی نمادها ممکن است شرایط مذکور برای مشمول گره معاملاتی بودن را داشته باشند اما ناظر بازار به دلایلی همچون معاملات مشکوک، نسبت سهام و یا ایجاد صف‌های ساختگی، نماد را مشمول گره معاملاتی محسوب نکند.

دستورالعمل و قوانین گره معاملاتی:

• یک نماد معاملاتی به‌رغم برخورداری از صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهام و بیشتر، 2برابر حجم مبنا برای بقیه شرکت‌ها، به دلیل عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت پنج جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نخواهد گرفت. یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به‌استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.
• کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در پنج جلسه معاملاتی به صورت متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
• کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در پنج جلسه معاملاتی به صورت متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

سخن آخر:

همان طور که در قسمت های بالا در مورد گره معاملاتی و چگونگی رفع آن توضیح داده ایم برای آنکه سهام خریداری‌شده ما در آینده دچار مشکلاتی همچون گره معاملاتی نشود، بهتر است سهام خود را با نقد شوندگی بالا را در بازار شناسایی کنید و به‌منظور معاملات روی آن‌ها تمرکز داشته باشید.هر اندازه نقد شوندگی یک نماد معاملاتی بالا باشد، کمتر درگیر صف خرید و فروش و گره معاملاتی خواهد شد.